شهر ارگانیک

برای هویت سازی منطقه به عنوان قطب گردشگری ارگانیک همه ابعاد توسعه در منطقه را می بایست هماهنگ کنیم. شهر ارگانیک جایی است که سبک زندگی و گردشگری سالم در آن رواج دارد. پایداری در همه وجوه آن تجلی می کند، محیط زیست، معماری، فرهنگ، هنر و زیست بوم در هماهنگی کامل قرار دارند و برای رسیدن به توسعه پایدار آماده شده اند.

یکی از نمودهای شهر ارگانیک در بعد فرهنگی که برای شهروندان، مسافران و گردشگران پیام آور صلح و دوستی و مسالمت است، توجه به محیط زیست است. جلوه این توجه در ادامه بیان شده است و تلاش شده با ایجاد المان هایی زیبا و کاربردی، علاوه بر هویت سازی مقصد به عنوان قطب گردشگری ارگانیک، این پیام را به مخاطبان القا کنیم که:

۱ -ما به همه چیز فکر کرده ایم.

۲ -اینجا مهد فرهنگ است.

۳ -قدر داشته هایمان را می دانیم.

۴ -اینجا محیطی امن است.

۵ -اینجا همه مهربان اند.

معماری پایدار شهری

معماری پایدار از ارکان اصلی توسعه گردشگری ارگانیک است، معماری برگرفته از تاریخ و فرهنگ منطقه که بر اساس نیازهای زندگی امروز طراحی شده است. در این بخش به معرفی جزئیات معماری پایدار با رویکرد گردشگری ارگانیک می پردازیم و الگوهایی را در این راستا معرفی خواهیم کرد.

پل عابر پیاده تنکابن

پل عابر پیاده المانی است شاخص در هر گذر که معمولا کاملا در دید است و بستری مناسب برای القای مفاهیم و نشانه ها. به همین منظور و برای توسعه گری گردشگری ارگانیک، یک تیپ پل عابر پیاده پیشنهاد شده است. در این طر ح تلاش شده تا از عناصر و مصالحی که علاوه بر عملکردی بودن و در دسترس بودن، حاوی مفاهیم بومی نیز باشند، استفاده شود. برای پوشش سقف از شلتوک استفاده شده. شلتوک به عنوان برند شاخص تنکابن معرفی شده. خصلت اصلی فرم های پل نیز از پل چشمه کیله ایده گرفته شده است؛ یعنی استفاده از قوس های نرم و فرمی ساده. در ضمن در این پل فضاهایی به کاشت گیاهان اختصاص یافته است. بنابراین عابرین علاوه بر گذر ایمن از عرض راه، می توانند حداقل برای لحظاتی از فضای شهری زیبایی لذت ببرند. ستون ها و سازه سقف هم چوبی است؛ اقدامی دیگر در راستای توجه به مصالح بومی. سایر قسمت های پل با اندود سیمان پوشیده می شود، که مصالحی مناسب برای آن منطقه است. ورودی این پل، پیاده رو را به دو قسمت تقسیم می کند. یک مسیر وارد راه پله پل می شود، و مسیر دیگر گذری است سرپوشیده برای کسانی که قصد استفاده از پل را ندارند و می خواهند مسیر مستقیم را پیش بگیرند. عرض ورودی راه پله ثابت است، ولی عرض مسیر مستقیم کناری، با توجه به عرض پیاده رو مشخص خواهد شد. پس از عبور از راه پله، عابرین و گردشگران به عرشه بالایی پل رسیده و می توانند در صورت تمایل، لحظه ای درنگ کرده و از فضای سبز و منظرۀ بالای پل لذت ببرند. این فضا طوری پیش بینی شده است که بینندگان را به عکاسی تشویق کند؛ فعالیتی که امروزه در معرفی فضاهای دلپذیر، به خصوص فضاهای گردشگری به سایرین، نقش به سزایی را ایفا می کند. تفاوت عمده ی این پل نسبت به سایر پل های عابر پیاده، نگاهی معمارانه است در راستای ایجاد احساس تعلق و بازیابی هویت. بیش تر پل های عابرپیاده ی موجود ساختاری خرپایی دارند که به صرفه ترین رویکرد برای عبور ایمن افراد پیاده از خیابان ها است. در طر ح این پل، برازندگی و زیبایی پل ارجحیت داشته و تلاش شده تا پلی متناسب با بستر فرهنگی، اقلیم و تاریخی طراحی گردد تا در القای احساس تعلق موفق تر باشد. تنها هدف این پل ها، حل مسائل ترافیکی نیست، بلکه ساخت بنایی است ماندگار و بادوام، حامل ارزش های فرهنگی، تاریخی و اقلیمی در راستای ایجاد احساس تعلق و شناسایی شدن فضا است.

پل عابر پیاده رامســر

عناصر معماری رامسر

سبک معماری: پست مدرن، نئو کلاسیک، پهلوی اول

مصداق از بناهای موجود: هتل رامسر، رستوران امیر (کازینو)

فرم ها: خطوط مستقیم، با تأکید بر راستای افق؛ استفاده از تزئینات نئوکلاسیک در معماری و آرنوو در مبلمان شهری

مصالح: بتن، سیمان رنگی، ورق فولادی و گالوانیزه و چدن و سنگ

پل عابر عبــاس آبـــاد (متل قـــو)

عناصر معماری عباس آباد (متل قو)

سبک معماری: مدرن سفید

مصداق از بناهای موجود: برج های عظیم زاده، ویلاهای شاخص منطقه

فرم ها: فرم های آزاد، استفاده از سازه های پارچه ای به عنوان پوشش (تکیه بر قایقرانی به عنوان فعالیت جذاب عباس آباد)

مصالح: بتن، ورق فولادی رنگ کوره، چوب

طـرح تــــوسعه گردشگری حدفاصل پــل چشمه کیــله تـــا ساحل دریـــای خزر در تنکابـــن مازنـــدران

پل چشمه کیله در تنکابن، مجموعه ای است از کنارهم قرارگیری چندین قوس سنگی چشم نواز که از شمال به دریای خزر مشرف است و از جنوب به سلسله جبال زیبا و سرسبز البرز شمالی. پلی زیبا پوشیده از سنگفرش است. حد فاصل این پل تا دریای خزر،‌مسیری است حدودا ششصد متری، با درختانی در دو سمت و صد متر عرض برای عبور سیلاب. این فاصله، جایگاه فعالیت های مختلف شهری است. از کسب و کار گرفته تا فروشگاه ها، اغذیه فروشی ها و مسیرهای پیاده روی؛ اما نه به شکلی که در حال حاضر سامان دهی شده. با کمی تغییر در ساختار فضا، می توان تفرجگاهی نمونه داشت. در حال حاضر، فاصلۀ بین دو کرانۀ رود بسیار زیاد است. زیاد، از این بابت که افراد مستقر در دو کرانۀ رود احساس »با هم بودن« را تجربه نخواهند کرد. افراد در این فاصله توانایی تشخیص حالت بدن و چهرۀ یکدیگر را ندارند. صد متر، برای انتقال صدا هم زیاد است. پس شرایط لازم برای حداقل تعامل اجتماعی وجود ندارد. اولین قدم در طرح پیشنهادی کم کردن فاصلۀ کرانۀ رود است؛ اما این کار خطراتی نیز دارد. برای هر ساخت و سازی در حریم و داخل مسیر رودهای موجود، خطر سیلاب باید به درستی درنظر گرفته شود. در حال حاضر رودخانه مرز بعد از عبور از پل چشمه کیله، در فضایی به عرض حدود صد متر و با عمقی متغیر ولی بسیار کم، به دریا می ریزد. میزان جریان عبوری در هنگام سیل و طغیان رودخانه باید توسط متخصصین بررسی گردد؛ اما پیشنهاد شده است که رودخانۀ مزر پس از عبور از پل چشمه کیله به دو شاخه تقسیم شود. یعنی جزیره ای در میان مسیر رود احداث شده و آب را در دو مسیر به عرض حدودا بیست متر تقسیم کند. به این ترتیب صد متر عرض مسیر آب توسط جزیره ای به عرض حدودا هفده متر، به دو گذر بیست متری تقسیم می شود پس از این تقسیم بندی، دو گذر حدودا ً بیست متری دیگر نیز به دست می آید که محل استقرار ساختمان ها و فعالیت های این مجموعه خواهد بود. حال که عرض رود از صد متر به بیست متر کاهش پیدا کرده، امکان تعامل اجتماعی اولیه فراهم می شود. در این فاصله امکان تشخیص چهره و حالات بدن وجود دارد. صدای ِ معمول حرف زدن محدود می ماند، ولی در صورت نیاز، افرادی که در دو کرانۀ رود قرار دارند، می توانند با یکدیگر صحبت کنند. پس از حل این مشکل، نکتۀ دیگری وجود دارد که می تواند برای افزایش جذابیت فضا برای گردشگران و بومیان، نقش به سزایی ایفا کند: عمق و سرعت حرکت آب. در بعضی از شهرهای جهان، رودخانه ای از دل شهر عبور می کند؛ مثل لندن، پاریس، سن پترزبورگ. در بعضی شهرها هم رگ شهر است؛ مثل ونیز و آمستردام. نکتۀ مشترک این مسیرهای آبی، عمق و سرعت حرکت آب است. در حال حاضر و در شرایط عادی، عمق رودخانۀ مزر در بعضی مناطق کمتر از نیم متر است. این امر باعث به وجود آمدن مناطق خشک، غیر قابل استفاده و نامنظمی در مسیر رود شده است. پیشنهاد می شود با احداث چندین سد متحرک در این دو گذر بیست متری آبی، عمق آب افزایش یابد و از سرعتش کاسته شود. با بررسی های اولیه مشخص شد که تراز سطح دریای خزر هشت متر از بستر رود زیر پل چشمه کیله پایین تر است. پیشنهاد شده که پنج سد متحرک در مسیر گذر آبی احداث شود که هر کدامشان یک متر و هشتاد سانتیمتر اختلاف تراز آب ایجاد کنند. با این کار، ارتفاع آب زیر چشمه کیله همواره حدود یک متر باقی خواهد ماند و دیوارهای اطراف گذر در ادامه مسیر عمق لازم برای عبور سیلاب را نیز فراهم خواهند کرد. متحرک بودن این سدها، برای تخلیۀ آب و خالی کردن مسیر هنگام طغیان رودخانه مزر، بسیار ضروری و حیاتی است. این سدها در شرایط عادی حوضچه هایی آرام و زیبا را به ارمغان خواهند آورد و در زمان طغیان رود، فضای کافی برای عبور حجم عظیم سیل را فراهم می کنند. تا اینجا سه گذر پیشنهاد شده است. حال نیازمند تأمین عملکردهای هر یک از این سه گذر هستیم. با توجه به مسائل فنی، به خصوص پیچیدگی انتقال فاضلاب از گذر میانی، توصیه می شود که این گذر به فضای پیاده روی، عکاسی و … اختصاص یابد و هیچ یک از سایر عملکردهایی که نیاز به تآسیسات شهری دارند در این گذر قرار نگیرند. دو گذر مجاور به عملکردهای اقتصادی و فروش اختصاص پیدا کرده که به علت این انتخاب پرداخته خواهد شد.

در جستجوی شهرهایی که بیبشترین میزان جذب انواع گردشگر را داشتند مشاهده می کنیم که علت اصلی مراجعۀ گردشگران خرید و تفریح است. این شهرها شامل بانکوک، پاریس، لندن، دبی، سنگاپور، کوالالامپور، نیویورک، استانبول، توکیو و آنتالیا است. با مطالعۀ هر یک از این شهرها، پی خواهیم برد که جاذبه های اقتصادی، به خصوص خرید، یکی از مهمترین مشترکات این شهرها می باشد. در نتیجه در این طرح هم پیشنهاد می شود که دو طرف گذر به فروشگاها، رستوران ها، کافه ها و فضاهای تفریح و بازی اختصاص یابد. توصیه می شود از برندها و مجموعه های برتر در کشور استفاده شود، چه در مورد فروشگاه ها و چه در مورد کافه ها رستوران ها و … با پیش بینی چنین مراکزی، امکان جذب گردشگر و مخاطب از کل منطقه افزایش پیدا خواهد کرد. در این طر ح پیشنهادی به مسائل زیست محیطی و فرهنگی هم توجه شده است. یکی از این موارد استفاده از الگوهای شکلی منطقه است. پل هایی که سه گذر این طر ح را به هم وصل می کنند، شکلی مشابه و با پیروی از پل چشمه کیله دارند. برای پوشش سقف این پل ها هم از شلتوک استفاده شده است که ریشه در تاریخ معماری مازندران دارد. برای پوشش کف سنگ فرش پیشنهاد شده؛ هم به منظور هماهنگی با طر ح های بهسازی اخیر در محدودۀ چشمه کیله و هم به منظور همراهی با اقلیم است. سنگ فرش در مناطق بارانی لغزندگی کمی دارد، گرمای آفتاب را کمتر جذب میکند و جلوۀ زیبایی دارد. در تکمیل طر ح معماری به برندینگ هم توجه شده است. این کار بیشتر از طریق رنگ ها و بیلبوردهای موجود در این تفرجگاه میسر خواهد شد. رنگ نرده ها، جدول ها، میز و صندلی هایی که در پیاده راه ها قرار می گیرند و … می توان مسائل مربوط به ِ برندینگ را نیز مدنظر قرار داد. یکی از نکات قابل توجه، نورپردازی شب مجموعه است. بدین منظور توصیۀ اکید می گردد که نورهای غیر مستقیم ایجاد شود و از آلودگی نوری جلوگیری به عمل آورد. در شب نیازی به روشن کردن آسمان نیست و باید از رسیدن نور بیش از حد به درختان هم جلوگیری کرد. در نتیجه تمام نورها تا حد امکان به سمت پایین و با حداقل روشنایی ممکن باشند.

ایستگاه تاکسی و ون

ایستگاه های تاکسی و ون های توریستی از مهم ترین اجزای حمل و نقل در منطقه غرب مازندران است. در طراحی این ایستگاه از نماد معماری بومی منطقه در سقف سازه استفاده شده است تا ارگانیک بودن و تلفیق مدرنیته و سنت به نمایش گذاشته شود در عین حال ایجاد فضای مناسب برای استراحت مسافران در نظر گرفته شده است تا بتوانند در زمان انتظار، در فضایی امن و زیبا به دور از بارش باران و آفتاب زمان خود را سپری کنند. اختصاص فضای تبلیغات محیطی در سازه نیز قابلیت درآمدزایی برای شهرداری ها را به وجود می آورد.

ایستگاه اتوبوس

وسایل حمل و نقل عمومی در توسعه پایدار منطقه نقشی اساسی دارند. در توسعه منطقه با رویکرد گردشگری ارگانیک و با چشم انداز تبدیل غرب منطقه مازندران به قطب گردشگری ارگانیک، اهمیت وسایل نقلیه عمومی دو چندان می شود. توسعه ناوگان اتوبوسرانی با وسایل نقلیه مدرن و راحت، منطقه را از بار ترافیکی سنگین که در ایام فصول گردشگری به آن دچار است تا حد زیادی نجات می دهد و به گردشگران این فرصت را می دهد تا بدون وسایل نقلیه شخصی به غرب مازندران سفر کنند. کاهش آلودگی ها و توزیع گردشگران در سطح منطقه از دیگر فواید توسعه ناوگان اتوبوسرانی در منطقه است.