• پیاده سازی طرح توسعه نوآورانه روستای شانه تراش با رویکرد گردشگری ارگانیک

  • خانه خلاق و مرکز آموزش تخصصی گردشگری ارگانیک

زندگی سالم، سفر ارگانیک

چرا گردشگری ارگانیک؟

منطقه غرب مازندران یکی از خاص ترین نقاط گردشگری کشور ایران است، که سالیانه میزبان میلیون ها مسافر داخلی و خارجی می باشد، هفتاد درصد درآمد منطقه ای حاصل ارائه خدمات به مسافران است اما عدم وجود زیر ساخت های مناسب نظیر هتل ها و اقامتگاه های استاندارد و یا مراکز خدماتی مطلوب نظیر رستوران ها و مراکز تفریحی در بخش ارائه خدمات و از طرفی علیرغم وجود مزیت های فراوان به واسطه مناظر چشمگیر و جاذبه های کم نظیر تا کنون این مزیت های منطقه به صورت منحصر به فرد در نیامده است و باعث شده اغلب فعالیت های گردشگری در منطقه شامل مسافرپذیری باشد. این مسئله باعث گردیده تا زمین های مستعد کشاورزی منطقه تبدیل به ویلاهای مسکونی جهت اجاره به مسافران گردد که به تدریج موجبات تخریب شدید منابع آب، خاک، و جنگل های منطقه را فرآهم آورده است. از سویی کشاورزی نیز از دیگر منابع درآمدی منطقه است که در حدود سی درصد کل درآمد منطقه را به خود اختصاص داده است. اما این بخش نیز به دلیل عدم وجود مدیریت صحیح دارای شرایط مطلوبی نمی باشد. سیستم کشاورزی منطقه طی پنجاه سال اخیر با توجه به تحولات تاریخی و عدم مدیریت صحیح بارها دستخوش تغییرات گردیده است و تا کنون به ثبات نرسیده است، در حال حاضر عمده محصولات کشاورزی منطقه شامل تولید مرکبات و تولید گیاهان زینتی و دارویی می باشد اما وجود واسطه ها و عدم وجود سندیکاها و تعاونی های متشکل باعث گردیده عمده انتفاع از تولید به جیب واسطه ها سر ریز شود و کشاورزان منطقه حداقل سود را کسب نمایند. از طرفی گرانی مولفه های تولید، بالا رفتن قیمت زمین های منطقه به دلیل افزایش تقاضای ساخت ویلاهای مسکونی، باعث گردیده تا روستاییان به تدریج از چرخه تولید خارج شده و با فروش زمین های خود روستاها را ترک نمایند. به نوعی در حال حاضر هویت منطقه غرب مازندران و محیط زیست آن به شدت در حال تخریب می باشد.

بر این اساس با مداخله برنامه توسعه ملل متحد ( (UNDP تیمی متشکل از متخصصین فعال در حوزه گردشگری و توسعه پایدار به بررسی و پژوهش در زمینه مشکلات منطقه غرب مازندران پرداختند که ماحصل این بررسی ها به ارائه الگویی نوآورانه و منطقه محور به نام گردشگری ارگانیک منجر گردید. گردشگری ارگانیک حاصل تلفیق گردشگری پایدار و کشاورزی پایدار می باشد. در این مدل با تشکیل زنجیره های ارزش با محوریت گردشگری و کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده در محصولات تولیدی هر دو بخش، زمینه افزایش درآمد منطقه ای مهیا می گردد. بطور مثال روستاهای مناطق کوهستانی غرب مازندران علاوه بر دارا بودن مناظر بی نظیر و هویت تاریخی، دارای پتانسیل های زیادی در بخش تولید صنایع دستی، تولید گیاهان دارویی، ایجاد مراکز اقامتی و بوم گردی و ایجاد مراکز تفرجی و طبیعت گردی می باشند، اما عدم وجود زیر
ساخت های مناسب جهت ارائه آموزش های لازم به روستاییان در حوزه نوآوری و خلاقیت در تولید محصول، بازاریابی و برندیگ و از طرفی عدم وجود منابع مالی باعث گردیده تا این پتانسیل های بالقوه شکوفا نگردد و به تدریج زمینه فروش زمین های کشاورزی و کوچ روستاییان فرآهم گردد.

بر این اساس با کمک های UNDP پیاده سازی طرح گردشگری ارگانیک بر اساس آرمانها و اهداف آن، در سه حوزه صورت پذیرفت، حوزه اول جذب جامعه محلی از طریق ایجاد شبکه های محلی نظیر تعاونی های روستایی جهت جذب مشارکت در پیاده سازی طرح ، قدم بعدی ایجاد و تجهیز مرکز آموزش و خلاقیت در منطقه جهت ارائه آموزش های تخصصی در حوزه نوآوری و خلاقیت در تولید محصول و خدمات به جهت توانمند سازی جامعه محلی، و در آخر اجرای طرح پایلوت در روستای شانه تراش جهت الگوسازی روستای برتر در منطقه غرب مازندارن .

تعریف گردشگری ارگانیک

با توجه به موارد یاد شده و تعریف جامع گردشگری پایدار، الگوی جدید گردشگری ارگانیک را تعریف می کنیم که نگاهی جامع تر از گردشگری پایدار را شامل می شود. گردشگری ارگانیک، مجموعه ای از اهداف پایدار را تشکیل میدهد که در کنار هم و در تکمیل در منطقه ای وسیع چیده می شوند و منطقه ای ارگانیک را تشکیل می دهند که در هر قسمت آن این الگوها اجرا شده اند.

به طور کلی پایه های اصلی گردشگری ارگانیک عبارتند از:

– پایداری

– تعدیل الگوها و روش های زندگی (سبک زندگی سالم)

– نگرشی مدرن بر امکانات و جاذبه های گردشگری

– معماری پایدار

– کشاورزی ارگانیک و پایدار

– گردشگری پایدار

گردشگری ارگانیک، مفهومی چند جانبه برای توسعه نوآورانه منطقه غرب مازندران است که می تواند در آینده نه چندان دور این منطقه را به عنوان قطب گردشگری ارگانیک در کشور و خاور میانه مطرح سازد. این دستاورد می تواند بسیاری از مشکلات منطقه را از میان بردارد و بسیاری از ظرفیت های منطقه را به بهره وری برساند. مشکلات بی کاری، فقر، تبعیض، عدم توزیع عادلانه ثروت، مهاجرت از روستاها، فروش املاک به دلیل درآمد کم به خوش نشین ها در روستاها و از بین رفتن عقبه فرهنگی و تاریخی منطقه، عدم توجه به سرمایه های اجتماعی و … از جمله مشکلاتی است که توسعه منطقه با رویکرد گردشگری ارگانیک می تواند آن را رفع نماید.

ایجاد مهاجرت معکوس، ارتقاء سطح دانش، صیانت از میراث فرهنگی، طبیعی و تاریخی، افزایش درآمد و رفاه جامعه بومی، اشتغال پایدار، هویت سازی و … نیز از دستاوردهایی است که می توان با اجرای طرح گردشگری ارگانیک به آن در منطقه غرب مازندران دست یافت.

امروزه گردشگران به دنبال مقاصد جدیدی هستند که تجربیاتی مبتنی بر فرهنگ اصیل و جامعه بومی کسب کنند و علاوه بر تفریح و گذران اوقات فراغت، مسائلی همچون سلامتی را نیز در نظر دارند.

ورزش، غذای خوب، امنیت، طبیعت و اصالت مسائلی هستند که گردشگران در ایران و جهان بیشتر به آن اهمیت می دهند و برای دستیابی به آن هزینه می کنند. گردشگری ارگانیک می تواند تمامی این مزایا را برای گردشگران تامین کند و با ارائه خدمات سالم، سبک گردشگری ارگانیک را به آنان هدیه کنند. سفری سالم و جذاب که برای تمامی اعضای خانواده در آن برنامه ریزی شده است و همه از آن راضی باشند، از ظرفیت های گردشگری ارگانیک است.

اهداف عالی گردشگری ارگانیک

استراتژی های اصلی گردشگری ارگانیک

  • اکوسیستم بسیار مهمتر از درک و تصور فعلی است .

  • سیستم ها باید با شرایط محلی و زیست محیطی سازگار باشند.

  • سیستم ها باید با نیازهای آتی و اهداف مورد نظر قابلیت سازگاری داشته باشند؛

  • سیستم ها باید نسبت به تغییرات، انطباق پذیری کافی داشته باشند و در صورت تخریب سیستم در اثر وقوع حوادث ناخواسته با صرف کمترین هزینه ترمیم شوند؛

  • گسترش سیستم ها نباید باعث وارد آوردن آسیب به سیستم های حافظ زندگی انسان مانند آب و هوا، خاک و سیستم های بیولوژیکی شود.

نقشه گردشگری غرب مازندران

نقشه گردشگری غرب مازندران

حامیان طرح

 

با ما در تماس باشید

آدرس دبیرخانه توسعه گردشگری: مازندران، شهرستان تنکابن، روستای لَزربن

تلفن دبیرخانه توسعه گردشگری: ۰۱۱۵۴۳۳۳۳۰۰

پست الکترونیک: Info[at]Organic-Tourism[dot]Ir